होम
विधानसभा 2024
राजकीय आखाडा
गुन्ह्यांची दुनिया
शहर-खबरबात
नॉलेज
बातम्या
स्पोर्ट्स
मनोरंजन
टॉपिक
Cigarette smoking has become expensive : वैधानिक चेतावणी: सिगारेट ओढणे आरोग्यासाठी हानिकारक आहे (smoking is injurious to health). पण आता सिगारेट ओढणे केवळ आरोग्यासाठीच नाही तर तुमच्या खिशासाठीही घातक ठरू शकते. कारण सरकारने सिगारेटवरील शुल्कात वाढ केली आहे (Increase in duty on cigarettes) अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन (Nirmala Sitharaman) यांनी गेल्या आठवड्यात सादर केलेल्या अर्थसंकल्पात सिगारेटवरील शुल्कात 16% वाढ करण्याची घोषणा केली होती. पान-मसाला, बिडी-सिगारेटवर राष्ट्रीय आपत्ती आकस्मिक शुल्क म्हणजेच NCCD लादले जाते. तीन वर्षांत प्रथमच एनसीसीडीची मुदत वाढवण्यात आली आहे. 2020 च्या अर्थसंकल्पात ती शेवटची वाढवण्यात आली होती. The budget announced a 16% hike in duty on cigarettes
ADVERTISEMENT
Budget 2023: महिलांसाठी ‘ही’ खास बचत योजना, सरकारची मोठी घोषणा!
सिगारेटवरील शुल्क एकाच वेळी एवढी वाढवण्याची ही पहिलीच वेळ
2020 च्या अर्थसंकल्पात, सिगारेटवरील NCCD 212 वरून 388 टक्के करण्यात आला. ते सिगारेटच्या आकारानुसार आणि प्रकारानुसार होते. सिगारेटवरील शुल्क एकाच वेळी एवढी वाढवण्याची ही पहिलीच वेळ होती. यावेळी या शुल्कात 16 टक्क्यांनी वाढ करण्यात आली असून त्यामुळे 10 सिगारेटचे पॅकेट किमान पाच रुपयांनी महाग होऊ शकते. 65 मिमी लांब सिगारेटच्या एक हजार नगांवर 440 रुपये शुल्क आकारले जाते, जे आता 510 रुपये झाले आहे. 65 ते 70 मिमी लांबीच्या सिगारेटच्या एक हजार नगांवरही शुल्क 440 रुपयांवरून 510 रुपयांपर्यंत वाढले आहे. त्याचबरोबर 70 ते 75 मिमी लांबीच्या सिगारेटच्या एक हजार नगांवर शुल्क 545 रुपयांवरून 630 रुपये करण्यात आले आहे.
त्यामुळे आता तुम्ही 10 सिगारेटचे पॅकेट विकत घेतल्यास तुम्हाला 5 ते 6 रुपये अधिक मोजावे लागतील. 20 सिगारेटचे पाकीट असेल तर ते 10 ते 12 रुपयांनी महाग होऊ शकते. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही पूर्वी एखाद्या ब्रँडच्या मोठ्या सिगारेटचे पॅक 165 रुपयांना विकत घेत असाल, तर आता तुम्हाला त्यासाठी सुमारे 175 रुपये किंवा त्याहून अधिक पैसे द्यावे लागतील.
हे टॅक्स का वाढवण्यात आले?
सिगारेटसारख्या तंबाखूजन्य पदार्थांवर कर वाढवण्याची शिफारस करण्यात आली आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, दरवर्षी जगभरात 8 दशलक्ष लोक तंबाखूमुळे मरतात. डब्ल्यूएचओ म्हणते की जे लोक तंबाखू खाणे किंवा सिगारेट ओढणे सुरू करतात, त्यांच्यासाठी ते सोडणे खूप कठीण आहे. अशा परिस्थितीत, या व्यसनापासून मुक्त होण्याचा सर्वात प्रभावी मार्ग म्हणजे त्यावर इतका कर लावणे की लोक ते विकत घेऊ शकत नाहीत.
जागतिक आरोग्य संघटनेने तंबाखू उत्पादनांवर किरकोळ किमतीच्या किमान 75 टक्के कर लावावा असे सुचवले आहे. त्यामुळे तंबाखूजन्य पदार्थाच्या किमती एवढ्या वाढतील की, प्रत्येकाला ते विकत घेणे कठीण होईल. अशा प्रकारे विचार करा की एखाद्या कंपनीने नफा काढून सिगारेटच्या पॅकेटची किरकोळ किंमत 100 रुपये ठेवली आणि त्यावर 75 टक्के कर लावला तर त्याची एमआरपी 175 रुपये झाली.
भारतीय किती सिगारेट ओढतात?
जगातील 18 टक्के लोकसंख्या भारतात राहते, परंतु येथे फक्त 2 टक्के सिगारेट विकली जाते. या कारणास्तव, भारतात सिगारेटचा दरडोई वापर खूपच कमी आहे. 2018 मधील ‘द टोबॅको अॅटलस’च्या अहवालात असे म्हटले आहे की भारतातील प्रत्येक व्यक्ती दरवर्षी सरासरी 89 सिगारेट ओढते. तर, चीनमधील प्रत्येक व्यक्ती एका वर्षात सरासरी 2,043 सिगारेट ओढते.
Union Budget 2023 : अर्थसंकल्पात काय स्वस्त अन् काय महाग? पाहा…
भारतात सिगारेट ओढणाऱ्यांची संख्या कमी
जागतिक आरोग्य संघटनेने गेल्या 12 वर्षांत दोनदा ‘ग्लोबल अॅडल्ट टोबॅको सर्व्हे’ केले आहे. पहिले सर्वेक्षण 2009-10 मध्ये आणि दुसरे 2016-17 मध्ये करण्यात आले. भारतात तंबाखू आणि सिगारेट किंवा बिडी ओढणाऱ्यांच्या संख्येत घट झाल्याचे समोर आले आहे. 2009-10 च्या सर्वेक्षणात असे दिसून आले की 14 टक्के प्रौढ भारतीय सिगारेट किंवा बिडी ओढतात, जे 2016-17 मध्ये 11 टक्क्यांपेक्षा कमी झाले. केंद्र सरकारच्या आकडेवारीवरून भारतात सिगारेट ओढणाऱ्यांची संख्या कमी असल्याचेही दिसून येते.
13 टक्के भारतीय अजूनही सिगारेट ओढतात
नॅशनल फॅमिली हेल्थ सर्व्हे (NFHS) नुसार, 2015-16 मध्ये 13.6 टक्के पुरुषांनी सिगारेट ओढल्याची कबुली दिली, तर 2019-21 मध्ये हा आकडा किंचित कमी होऊन 13.2 टक्क्यांवर आला. एकूण, 13 टक्के भारतीय अजूनही सिगारेट ओढतात. यापैकी निम्मे असे आहेत जे दररोज पाचपेक्षा जास्त सिगारेट ओढतात.
सर्वेक्षणानुसार, सिगारेट ओढण्यास सहमती दर्शविलेल्या लोकांपैकी 80 टक्के महिला आणि 72 टक्के पुरुषांनी सांगितले की ते दररोज पाचपेक्षा कमी सिगारेट ओढतात. त्याच वेळी, साडेसात टक्क्यांहून अधिक महिला अशा होत्या ज्यांनी दररोज 25 किंवा त्याहून अधिक सिगारेट ओढण्यास सहमती दर्शविली. तर, दररोज 25 किंवा त्याहून अधिक सिगारेट ओढणाऱ्या पुरुषांची संख्या एक टक्क्यापेक्षा कमी होती.
ADVERTISEMENT
