अंतराळातून परतलेल्या सुनिता विल्यम्स चालणं विसरतील का?

अंतराळात 9 महिन्यांचा प्रवास

सुनिता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर हे 5 जून 2024 रोजी बोईंगच्या स्टारलाइनर अंतराळयानातून आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर (ISS) गेले होते. ही मोहीम सुरुवातीला फक्त 8 दिवसांची होती. परंतु, स्टारलाइनर यानात हेलियम गळती आणि थ्रस्टरच्या तांत्रिक बिघाडामुळे त्यांना अंतराळातच अडकून राहावं लागलं. अखेरीस, नासा आणि स्पेसएक्सने संयुक्तपणे क्रू-9 मोहिमेअंतर्गत त्यांना पृथ्वीवर परत आणलं. या 286 दिवसांच्या कालावधीत त्यांनी अंतराळात संशोधन करताना अनेक आव्हानांचा सामना केला.

हे ही वाचा>> Sunita Williams : 8 दिवसांची मोहीम तब्बल 9 महिने कशी लांबली, कुठे आणि कश्या आल्या होत्या अडचणी?

गुरुत्वाकर्षणरहित अवस्थेचा शरीरावर परिणाम

अंतराळात दीर्घकाळ राहिल्यामुळे अंतराळवीरांच्या शरीरावर अनेक परिणाम होतात. पृथ्वीवरील गुरुत्वाकर्षण नसल्यामुळे स्नायू आणि हाडांवर ताण पडत नाही, ज्यामुळे स्नायू कमकुवत होतात आणि हाडांची घनता कमी होते. तज्ज्ञांच्या मते, सुनिता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांनी अंतराळ स्थानकावर नियमित व्यायाम केला असला तरी पृथ्वीवर परतल्यानंतर त्यांना पुन्हा गुरुत्वाकर्षणाशी जुळवून घ्यावं लागेल. यासाठी काही काळ त्यांना चालण्यात अडचण येऊ शकते.

नासाच्या माजी वैद्यकीय संशोधक डॉ. जेम्स पावेल यांनी सांगितलं, "अंतराळातून परतणाऱ्या अंतराळवीरांना सुरुवातीला चालताना असंतुलन जाणवतं. स्नायूंना पुन्हा पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाची सवय होण्यासाठी किमान काही दिवस ते दोन-तीन आठवडे लागू शकतात. मात्र, याचा अर्थ असा नाही की ते चालणं पूर्णपणे विसरतील."

हे ही वाचा>> Personal Finance: महिन्याला 250 रुपये गुंतवून कमवा 35 लाख, SBI ची सॉलिड SIP

चालणं विसरणं शक्य आहे का?

तज्ज्ञांचं असं मत आहे की, सुनिता विल्यम्स चालणं विसरणार नाहीत, परंतु त्यांना सुरुवातीला चालताना अडचणी येऊ शकतात. अंतराळातून परतल्यानंतर अंतराळवीरांना "री-एडजस्टमेंट पीरियड" मधून जावं लागतं. या काळात त्यांचे शरीर पुन्हा पृथ्वीच्या वातावरणाशी जुळवून घेतं. नासाच्या अहवालानुसार, दीर्घकालीन अंतराळ मोहिमांनंतर परतलेल्या अंतराळवीरांना चालताना मदत लागते आणि काही वेळा ते अस्थिरपणे चालतात. परंतु, नियमित फिजिओथेरपी आणि व्यायामाने ते लवकरच सामान्य स्थितीत येतात.

सुनिता विल्यम्स यांनी यापूर्वीही 2006-07 मध्ये 195 दिवस आणि 2012 मध्ये 127 दिवस अंतराळात घालवले आहेत. त्यामुळे त्यांना अशा परिस्थितीचा अनुभव आहे. या वेळीही त्यांनी अंतराळात व्यायामाचा नियमित सराव केल्याचं नासाने सांगितलं आहे. त्यामुळे त्यांच्यासाठी ही प्रक्रिया तुलनेने सोपी असू शकते, असं तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे.

वैद्यकीय तपासणी आणि पुनर्वसन

पृथ्वीवर परतल्यानंतर सुनिता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांना तातडीने नासाच्या जॉन्सन स्पेस सेंटरमध्ये नेण्यात आलं. तिथे त्यांची सखोल वैद्यकीय तपासणी करण्यात आली. या तपासणीत त्यांच्या स्नायूंची ताकद, हाडांची घनता आणि संतुलन क्षमता तपासली जाईल. नासाच्या प्रोटोकॉलनुसार, अंतराळवीरांना काही काळ क्वारंटाईनमध्ये ठेवलं जाईल आणि त्यांचं पुनर्वसन प्रक्रियेद्वारे केलं जाईल.

सुनिता विल्यम्स यांचं धैर्य आणि प्रेरणा

9 महिन्यांचा हा कठीण काळ सुनिता विल्यम्स यांनी धैर्याने पार केला. अंतराळात अडकूनही त्यांनी संशोधनावर लक्ष केंद्रित ठेवलं आणि स्वतःला सकारात्मक ठेवलं. त्यांच्या या प्रवासाने जगभरातील लोकांना प्रेरणा मिळाली आहे. पृथ्वीवर परतल्यानंतर त्यांनी आपल्या सहकाऱ्यांसोबत आनंद व्यक्त केला आणि नासा तसेच स्पेसएक्सच्या टीमचे आभार मानले.

सुनिता विल्यम्स चालणं विसरणार नाहीत, परंतु त्यांना पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाशी जुळवून घेण्यासाठी थोडा वेळ लागेल, असं तज्ज्ञांचं मत आहे. त्यांचा अनुभव, नियमित व्यायाम आणि वैद्यकीय उपचार पद्धती यामुळे त्या लवकरच सामान्य जीवनात परततील. त्यांच्या या यशस्वी पुनरागमनाने अंतराळ संशोधनाच्या क्षेत्रात एक नवं पर्व सुरू झालं आहे.