Adani Group : मॉरिशस फंडातून गुंतवणूक, गुपचूप शेअर्स खरेदी, अदाणी प्रकरण घ्या समजून

अदाणी समूहात गुप्तपणे मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक करणाऱ्या दोन व्यक्तींचाही या अहवालात उल्लेख आहे. दोघेही अदाणी कुटुंबाशी संबंधित असल्याचे बोलले जात आहे. हा अहवाल समोर आल्यानंतर अदाणी समूहाच्या कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये मोठी घसरण झाली आहे. पण OCCRP अहवालाचे सार काय आहे… ते 10 मुद्द्यांमध्ये समजून घेऊ.

1) गुपचूप शेअर्स खरेदी करणे

OCCRP ने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की, अदाणी समूहाने गुपचूप स्वतःचे शेअर्स खरेदी करून लाखो डॉलर्सची गुंतवणूक केली आहे. अहवालात म्हटले आहे की भारतीय शेअर बाजार नियामक किंवा कोणतीही उच्च-स्तरीय तज्ज्ञ समिती हे सिद्ध करू शकली नाही की, सार्वजनिकरित्या सूचीबद्ध अदाणी समूहाच्या स्टॉकचे काही परदेशी मालक प्रत्यक्षात त्यांच्या बहुसंख्य मालकांसाठी केवळ फ्रंटमॅन आहेत.

2) मॉरिशस फंडातून गुंतवणूक

OCCRP ने द गार्डियन आणि फायनान्शिअल टाईम्ससोबत मिळवलेली कागदपत्रे शेअर केली आहेत. दस्तऐवजांमध्ये अनेक टॅक्स हेवन्स, बँक रेकॉर्ड आणि अदाणी ग्रुपच्या अनेक अंतर्गत फाइल्सचा समावेश आहे. यात अदाणी ग्रुपवर स्टॉक मॅनिप्युलेशनचा आरोप आहे. या दस्तऐवजाची पुष्टी अनेक देशांतील अदाणी समूहाच्या व्यवसायाशी आणि सार्वजनिक नोंदींशी संबंधित असलेल्या लोकांकडून करण्यात आली आहे. मॉरिशसमधील ‘अपारदर्शक’ गुंतवणूक निधीद्वारे सार्वजनिकरित्या व्यापार करणाऱ्या अदाणी समूहाच्या स्टॉकमध्ये लाखो डॉलर्स कसे गुंतवले गेले हे कागदपत्रात दिसत आहे.

हेही वाचा >> Abdul Karim Telgi : ट्रेनमध्ये विकायचा शेंगदाणे! 30,000 कोटींचा घोटाळा करणारा तेलगी कोण?

3) अदाणी कुटुंबाशी गुप्त गुंतवणूकदारांचे संबंध

कमीत कमी दोन प्रकरणांमध्ये अदाणी स्टॉक होल्डिंग्सचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या गुप्त गुंतवणूकदारांचे समूहातील बहुसंख्य भागधारक अदाणी कुटुंबाशी व्यापक संबंध असल्याचे उघड झाले आहे. नासेर अली शबान अहली आणि चांग चुंग-लिंग या दोन व्यक्तींचे अदाणी कुटुंबाशी दीर्घकाळचे व्यावसायिक संबंध आहेत आणि त्यांनी अदाणी समूहाच्या कंपन्यांमध्ये संचालक आणि भागधारक म्हणूनही काम केले आहे आणि कुटुंबातील एक असलेल्या विनोद अदाणी यांच्याशी संबंधित कंपन्यांमध्येही काम केले आहे.

4) विनोद अदाणी यांच्याशी संबंध

नासेर अली शाबान अहली आणि चांग चुंग-लिंग यांनी मॉरिशसच्या निधीतून अदाणी समूहाचे शेअर्स ऑफशोअर स्ट्रक्चरद्वारे खरेदी आणि विकण्यात अनेक वर्षे खर्च केल्याचे या कागदपत्रातून दिसत आहे. त्यामुळे त्यांचा सहभाग अस्पष्ट झाला. खरेदी-विक्रीच्या या प्रक्रियेतून दोघांनी प्रचंड नफा कमावला आहे. OCCRP ने आपल्या अहवालातील कागदपत्रांचा हवाला देत लिहिले आहे की कागदपत्रांवरून असे देखील दिसून येते की या दोघांच्या गुंतवणुकीचे व्यवस्थापन करणाऱ्या कंपनीने विनोद अदाणी यांच्या कंपनीला गुंतवणुकीच्या सल्ल्यासाठी पैसे दिले होते.

हेही वाचा >> India Alliance : …म्हणून काँग्रेस-राष्ट्रवादी वंचित आघाडीला सोबत घेत नाहीये

5) दोन्ही गुंतवणूकदारांची समुहात हिस्सेदारी आहे का?

ही व्यवस्था कायद्याचे उल्लंघन आहे का, अशी विचारणा ओसीसीआरपीने केली आहे. नासिर अली शाबान अहली आणि चँग चुंग-लिंग यांना अदाणी समूहाच्या प्रवर्तकांच्या वतीने काम करणारे म्हणूनच समजले पाहिजे. जर असे असेल, तर अदाणी समूहातील त्यांची भागीदारी म्हणजे अदाणी होल्डिंग्जमधील त्यांची भागीदारी 75 टक्क्यांहून अधिक होईल.

6) ट्रेडिंगसाठी निधी कोणत्या कालावधीत वापरला गेला?

OCCRP पत्रकारांनी मिळवलेल्या दस्तऐवजांवरून असे दिसून आले आहे की, या निधीमध्ये मोठी रक्कम दोन परदेशी गुंतवणूकदारांनी – तैवानचे चांग चुंग-लिंग आणि संयुक्त अरब अमिरातीचे नासेर अली शाबान अहली यांनी लावली होती. 2013 ते 2018 दरम्यान अदाणी ग्रुपच्या चार कंपन्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात शेअर्सचा व्यापार करण्यासाठी त्याने त्याचा वापर केला. मार्च 2017 मध्ये एकदा अदाणी समूहाच्या समभागातील गुंतवणुकीचे मूल्यांकन $ 430 दशलक्ष होते.

7) पैसे कसे व्यवहारात आणले?

हा पैसा किचकट मार्गांनी हलवण्यात आल्याचे अहवालात म्हटले आहे. यात चार कंपन्या आणि बरमुडा स्थित गुंतवणूक निधीचा समावेश आहे, ज्याला ग्लोबल अपॉर्च्युनिटीज फंड (GOF) म्हणतात. त्याच्या माध्यमातून निधीचे वाटप करण्यात आले.

मॉरिशसस्थित दोन फंडांची नावे समोर आली आहेत. अहवालात असे म्हटले आहे की इमर्जिंग इंडिया फोकस फंड (EIFF) आणि EM पुनरुत्थान निधी (EMRF) ऑफशोअर गुंतवणुकीसाठी वापरले जाणारे निधी दिसत आहेत, जे अनेक मोठ्या गुंतवणूकदारांच्या वतीने चालवले जात होते.

8) या चार कंपन्यांचा करण्यात आला वापर

गुंतवणुकीसाठी वापरल्या गेलेल्या चार कंपन्या लिंगो इन्व्हेस्टमेंट्स लिमिटेड (BVI) होत्या. यांची मालकी चांग यांच्याकडे होती. अहली यांच्या मालकीच्या गल्फ एरिझ ट्रेडिंग FZE (UAE), मिड ईस्ट ओशन ट्रेड (मॉरिशस), नासेर अली शाबान अहली हा त्याचा लाभार्थी मालक होता. याशिवाय गल्फ एशिया ट्रेड अँड इन्व्हेस्टमेंट लिमिटेड (BVI) हिचे नियंत्रण अहलीकडे होते.

9) या कंपन्यांमध्ये अदाणीची हिस्सेदारी

पत्रकारांनी मिळवलेल्या कागदपत्रांनुसार, या गुंतवणुकीमुळे लक्षणीय नफा झाला. EIFF आणि EMRF ने वारंवार कमी किमतीत अदानी स्टॉक विकत घेतल्याने आणि वरच्या दरात विक्री झाल्यामुळे गेल्या काही वर्षांत शेकडो कोटी रुपये कमावले गेले. जून 2016 मध्ये त्यांच्या गुंतवणुकीच्या शिखरावर, दोन्ही फंडांनी अदाणी समूहाच्या चार कंपन्यांचे 8 ते जवळपास 14 टक्के फ्री-फ्लोटिंग शेअर्स ठेवले होते. अदाणी पॉवर, अदाणी एंटरप्रायझेस, अदाणी पोर्ट्स आणि अदाणी ट्रान्समिशनमध्ये त्यांची हिस्सेदारी होती.

10) परस्पर संमतीने खरेदी-विक्रीचा आरोप

नासिर अली शाबान अहली आणि चांग चुंग-लिंग यांचे पैसे अदाणी कुटुंबाकडून आल्याचा कोणताही पुरावा नाही, असे मीडिया संस्थेने म्हटले आहे. परंतु करार, कॉर्पोरेट रेकॉर्ड आणि ईमेलसह अहवाल आणि दस्तऐवज दर्शवतात की दोघांनी अदाणी कुटुंबाशी समन्वय साधला आणि शेअर्सची खरेदी आणि विक्री केवळ परस्पर संमतीनेच झाली.