Personal Finance: 'ही' आहे प्रचंड भन्नाट सरकारी योजना, FD पेक्षा मिळेल दुप्पट पैसा
Senior Citizen Savings Scheme ही योजना ज्येष्ठ नागरिकांना एकप्रकारे वरदानच आहे. कारण यामध्ये वृद्ध नागरिकांना मोठ्या प्रमाणात पैसे मिळू शकतात.
ADVERTISEMENT
बातम्या हायलाइट
पाहा FD पेक्षा कशामध्ये मिळतील आपल्याला जास्त पैसे
SCSS योजनेतून मिळेल अधिक व्याज
जाणून घ्या काय आहे SCSS योजना
Senior Citizen Saving Scheme: आपली एकरकमी रक्कम सुरक्षित ठेवण्यासाठी आणि त्यावर मासिक उत्पन्न मिळवण्यासाठी, लोक अनेकदा एफडी (Fixed Deposit) किंवा POMIS (Post Office Monthly Income Scheme) योजनेत पैसे गुंतवतात. जर तुम्हाला एखाद्या वृद्ध व्यक्तीला त्यांचे पैसे गुंतवायचे असतील तर एफडी आणि पीओएमआयएसपेक्षा ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना (Senior Citizen Savings Scheme) हा एक चांगला पर्याय असू शकतो. या योजनेबद्दल बोलायचे झाले तर, त्यातील व्याजदर सध्या FD आणि POMIS पेक्षा जास्त आहे. याचा अर्थ ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही एक फायदेशीर गुंतवणूक ठरू शकते. तथापि, यावरील व्याज मासिक नाही तर तर तीन महिन्याला दिले जाते.
समजा A चे वय 60 वर्षे आहे. त्याच्याकडे 30 लाख रुपये आहेत जे त्याच्या बँक बचत खात्यात पडले आहेत. जर त्यांनी हे पैसे SCSS म्हणजेच ज्येष्ठ नागरिक योजनेत गुंतवले तर त्यांना तीन महिन्याला 61,500 रुपये मिळतील. त्याच वेळी, आज, ज्येष्ठ नागरिकांसाठी FD (फिक्स्ड डिपॉझिट) वरील ही रक्कम दरमहा सुमारे 54,000 रुपये असेल. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की, सध्या एफडीवरील सरासरी व्याजदर 6 ते 7 टक्के आहे. फक्त काही बँकांमध्येच यावरचे व्याज यापेक्षा जास्त आहे. तर SCSS मध्ये सर्वत्र एक निश्चित व्याजदर असतो.
हे ही वाचा>> Mukhyamantri Vayoshri Yojana : जेष्ठ नागरिकांना मिळणार 3 हजार रुपये, वाचा 'मुख्यमंत्री वयोश्री योजने'ची A टू Z माहिती
एकरकमी रकमेवर व्याजासाठी कोण चांगलं?
ज्येष्ठ नागरिकांचा विचार केल्यास, सुरक्षित गुंतवणुकीसोबतच त्यांचे दैनंदिन खर्च भागवण्यासाठी मासिक उत्पन्न आवश्यक आहे. यासाठी, FD आणि POMIS (पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना) हे चांगले पर्याय आहेत. या योजनांमध्ये, मूळ रक्कम सुरक्षित राहते आणि दरमहा व्याजाच्या स्वरूपात पैसे मिळतात. तथापि, जर तुम्हाला जास्त रकमेची आवश्यकता असेल तर ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना यासाठी अधिक योग्य आहे. यामध्ये एकमेव अडचण अशी आहे की व्याजाची रक्कम मासिक मिळत नाही तर तिमाही मिळते. आता प्रश्न असा आहे की, सध्या कोणत्या योजनेत पैसे गुंतवणे चांगले राहील. तुम्हाला मदत करण्यासाठी, आम्ही हे तुलनात्मक तक्त्याद्वारे स्पष्ट करत आहोत...
| वैशिष्ट्ये | SCSS | FD | POMIS |
| व्याज दर | 8.2% वार्षिक | 5% - 7% (बँकेनुसार वेगवेळा दर) | 7.4% वार्षिक |
| कालावधी | 5 वर्ष (3 वर्षांपर्यंत वाढवता येईल) | 7 दिवस ते 10 वर्षांपर्यंत | 5 साल |
| किमान गुंतवणूक | ₹1,000 | ₹1,000 | ₹1,000 |
| कमाल गुंतवणूक | ₹30 लाख | बँकेच्या नियमानुसार | वैयक्तिक: ₹9 लाख संयुक्त: ₹15 लाख |
| व्याज भरणा | त्रैमासिक | मासिक/त्रैमासिक/वार्षिक | मासिक |
| करातून सूट | 80C च्या अंतर्गत ₹1.5 लाखांपर्यंत सूट | 5 वर्षांच्या FD वर 80C च्या अंतर्गत ₹1.5 लाखांपर्यंत | नाही |
|
मुदतपूर्व पैसे काढणे |
दंडासह १ वर्षानंतर |
बँकेनुसार |
दंडासह १ वर्षानंतर |
चक्रवाढीचा फायदा मिळणार नाही
SCSS आणि POMIS मध्ये कंपाउंडिंगचा फायदा उपलब्ध नाही. म्हणजेच, POMIS मध्ये व्याज मासिक बचत खात्यात हस्तांतरित केले जाते. तर SCSS मध्ये, दर तीन महिन्यांनी व्याज बचत खात्यात हस्तांतरित केले जाते. दुसरीकडे, जर तुम्ही एफडीमध्ये दरमहा पैसे काढले नाहीत तर तुम्हाला मॅच्युरिटीवर कंपाउंडिंगचा फायदा मिळतो.
हे ही वाचा>> Govt Job: नवी मुंबई महानगरपालिकेत नोकरीची संधी! इच्छुकांनी लगेच भरा अर्ज
ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना (Senior Citizen Savings Scheme) ची संपूर्ण माहिती
केंद्र सरकारच्या पाठिंब्याने SCSS ने ज्येष्ठ नागरिक आणि निवृत्त कर्मचाऱ्यांसाठी ही योजना सुरू केली आहे. सध्या, ते 8.2% वार्षिक व्याज देत आहे. SCSS ही एक अशी योजना मानली जाते जी ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांचा निवृत्ती निधी सुरक्षित करण्यास तसेच मासिक उत्पन्न मिळविण्यास मदत करेल.
खाते वैयक्तिक किंवा संयुक्त खाते असू शकते (फक्त पत्नी/पती ते सुरू करू शकतात).
- किमान ठेव रक्कम 1000 रुपये आहे.
- कमाल रक्कम 30 लाख रुपये आहे.
- यामध्ये व्याजाची गणना तिमाही पद्धतीने केली जाते आणि व्याज देखील तिमाही पद्धतीने जमा केले जाते.
- सध्या यावर व्याजदर 8.2% आहे.
- त्याचा लॉकिंग कालावधी 5 वर्षांचा आहे.
- 5 वर्षांनंतर, ते आणखी 3 वर्षांसाठी वाढवता येते.
- तथापि, ते वाढवण्यासाठी मुदतपूर्तीच्या 1 वर्षाच्या आत अर्ज करावा लागेल.
- तुम्ही कोणत्याही बँकेत किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये जाऊन या योजनेत सामील होऊ शकता.
- जर तुम्हाला सुरक्षित गुंतवणूक करायची असेल आणि आयकरात सूट मिळवायची असेल तर पीपीएफ सर्वोत्तम आहे, दरमहा 12,500 रुपये जमा करून तुम्हाला 40 लाख रुपये मिळतात.
SSCS साठी पात्रता
- 60 वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाचा कोणताही भारतीय रहिवासी यासाठी पात्र आहे.
- 55 वर्षांपेक्षा जास्त वयाचा परंतु 60 वर्षांपेक्षा कमी वयाचा कोणताही भारतीय रहिवासी ज्याने VRS घेतला आहे.
- हे स्वेच्छा निवृत्ती नियमांनुसार किंवा योग्य निवृत्ती अंतर्गत असू शकते.
- अशा लोकांना निवृत्ती लाभ मिळाल्यापासून एका महिन्याच्या आत या योजनेचा लाभ घेता येईल.
- असे लोक निवृत्तीनंतर मिळणाऱ्या पैशांपेक्षा जास्त पैसे जमा करू शकत नाहीत.
- याशिवाय, विशेष नियम आणि शर्ती पूर्ण करणारे संरक्षण सेवांशी संबंधित लोक देखील याचा लाभ घेऊ शकतात.
- यामध्ये, निवृत्त संरक्षण कर्मचारी देखील वयाच्या 50 व्या वर्षानंतर हा लाभ घेऊ शकतात.
- गैर-भारतीय, अनिवासी भारतीय आणि हिंदू अविभाजित कुटुंबातील सदस्य पात्र नाहीत.
नॉमिनी
- SCSS किमान एक किंवा जास्तीत जास्त ४ व्यक्तींना नॉमिनी ठेवू शकते.
- हे लोक वृद्ध व्यक्तीच्या मृत्यूनंतर खात्यात जमा केलेले पैसे आणि त्यावरील व्याज काढू शकतात.
- जर ते संयुक्त खाते असेल, तर जोडीदारांपैकी एकाच्या मृत्यूनंतर, दुसरा खाते चालवू शकतो.
- दोघांच्याही मृत्यूनंतरच नॉमिनीला संपूर्ण रक्कम मिळेल.
- यामध्ये पती-पत्नी त्यांचे खाते स्वतंत्रपणे उघडू शकतात.
- एक व्यक्ती एकापेक्षा जास्त खाती उघडू शकते परंतु खात्यांमधील एकूण रक्कम कमाल मर्यादेपेक्षा जास्त असू शकत नाही.
कर सवलत
- आयकर कायदा, 1961 च्या कलम 80सी अंतर्गत कर सूट मिळण्यास पात्र आहे.
- तथापि, ही मर्यादा फक्त 1.5 लाख रुपयांपर्यंत आहे.
- एका आर्थिक वर्षासाठी 50,000 रुपयांपेक्षा जास्त व्याज रकमेवर 10 टक्के टीडीएस होता, जो आता बदलला आहे.
2025 च्या अर्थसंकल्पात ज्येष्ठांसाठी मोठी भेट
2 फेब्रुवारी रोजी सादर केलेल्या अर्थसंकल्पात 50,000 रुपयांची मर्यादा 1 लाख रुपये करण्यात आली आहे. म्हणजेच, जर आर्थिक वर्षात मिळणारे व्याज 1 लाख रुपयांपेक्षा जास्त असेल, तर फक्त ज्येष्ठ नागरिकांना त्यावर 10% टीडीएस भरावा लागेल. त्यानुसार, ही भेट देऊन, केंद्र सरकारने एक प्रकारे ज्येष्ठ नागरिकांना देण्यात येणाऱ्या पैशांची रक्कम वाढवली आहे.
लॉकिंग कालावधीपूर्वी पैसे काढले तर काय होईल?
- लॉकिंग कालावधीपूर्वी पैसे काढले तर दंड भरावा लागेल.
- जर खाते उघडल्यानंतर 1 वर्षाच्या आत बंद करायचे असेल, तर व्याजाची रक्कम वजा करून पैसे परत केले जातात.
- जर 1 वर्षानंतर आणि 2 वर्षांपूर्वी बंद केले तर ठेव रकमेच्या 1.5 टक्के दंड वजा केला जातो.
- जर 2 वर्षांनी खाते बंद केले तर ठेव रकमेच्या 1 टक्के रक्कम वजा केली जाते.
अशा प्रकारे तुम्ही उघडू शकता खाते
- विहित पात्रतेनुसार, तुम्ही कोणत्याही बँकेत किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये SCSS खाते उघडू शकता.
- यामध्ये आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट, ड्रायव्हिंग लायसन्स किंवा मतदार ओळखपत्र वापरले जाईल.
- याशिवाय, निवृत्त व्यक्तींचे निवृत्ती प्रमाणपत्र आवश्यक असेल.
- अर्जदाराला पासपोर्ट आकाराचा रंगीत फोटो देखील सोबत ठेवावा लागेल.
जर पाहिले तर, SCSS हा ज्येष्ठ नागरिकांसाठी एक सुरक्षित आणि फायदेशीर गुंतवणूक पर्याय आहे. हे जास्त व्याजदर आणि फायदे देते. तथापि, कमाल गुंतवणूक मर्यादा फक्त 30 लाख रुपयांपर्यंत आहे. याशिवाय, व्याज तिमाही दिले जाते. जर तुम्हाला मासिक उत्पन्न हवे असेल तर POMIS हा एक चांगला पर्याय असू शकतो. तथापि, यामध्ये व्याजदर SCSS पेक्षा थोडा कमी आहे. जर आपण बँक एफडीबद्दल बोललो तर त्यात अधिक लवचिकता आहे. यामध्ये, मॅच्युरिटीनंतर व्याज घेतल्यास चक्रवाढीचा फायदा मिळतो. यामध्ये समस्या अशी आहे की वेगवेगळ्या बँका वेगवेगळे व्याजदर देतात. अशा परिस्थितीत, एफडी करण्यापूर्वी हे शोधून काढावे लागेल.
टीप: ही गणना सध्याच्या व्याजदरांवर आधारित आहे. गुंतवणूक करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला अवश्य घ्या.
हे वाचलं का?
