Rajasthan : वसुंधरा राजेंना भाजपने शोधला पर्याय! कोण आहेत महाराणी दिया कुमारी?

डिसेंबर 2018 मध्ये भाजपचे तत्कालीन अध्यक्ष अमित शाह दिया कुमारी आणि त्यांच्या आई पद्मिनी देवी यांच्या जयपूर येथील निवासस्थानी पोहोचले होते. तेव्हापासून पक्षात राणींचे भविष्य उज्वल दिसत असल्याचे संकेत मिळू लागले. बुधवारी पंतप्रधान मोदींच्या भेटीचा मार्ग मोकळा झाला. महाराणी दिया कुमारींकडे लक्ष वेधले गेले, त्या शक्यतांना आणखी बळ मिळालं. मात्र, राजकीय विश्लेषक आधीच माध्यमांमध्ये अशा शक्यता वर्तवत होते. पण, महाराणी दिया कुमारी यांना भाजप ताकद देऊ शकते. त्याची नेमकी काय कारणं आहेत?

1) राजपूत मतदारांना आकर्षित करण्याचा प्रयत्न

आनंदपाल प्रकरणातील राजपूतांच्या नाराजीमुळे गेल्या विधानसभा निवडणुकीत भाजपला अल्प मतांनी पराभव पत्करावा लागला होता. यावेळी भाजपला ही चूक पुन्हा करायची नाही. त्यामुळे राजपूत व्होट बँक पुन्हा मजबूत होत आहे. विरोधी पक्षनेतेपदावर राजेंद्रसिंह राठोड यांची नियुक्ती करून भाजपने राजपूतांना आधीच संदेश दिला होता. वसुंधरापासून दुरावल्यानंतर भाजप आता राजस्थानमध्ये पक्षाचे संस्थापक आणि दिग्गज नेते भैरो सिंह शेखावत यांचा वारसा पुन्हा जिवंत करण्यात व्यस्त आहे. भाजपच्या वरिष्ठ नेत्यांच्या वारंवार होणाऱ्या भेटी हा त्याचा पुरावा आहे.

वास्तविक, राजस्थानमध्ये राजपूत 14 टक्के आहेत आणि 60 विधानसभा मतदारसंघांवर त्यांचा प्रभाव आहे. जयपूर, जालोर, जैसलमेर, बारमेर, कोटा, उदयपूर, चित्तोडगड, अजमेर, नागौर, जोधपूर, राजसमंद, पाली, बिकानेर आणि भिलवाडा या जिल्ह्यांतील राजपूत मतांची नाराजी कोणत्याही पक्षासाठी महागात पडणारी आहे.

हेही वाचा >> छगन भुजबळ शरद पवारांना तुरुंगातून करायचे ब्लॅकमेल; रमेश कदमांनी टाकला ‘बॉम्ब’

भाजपकडे राज्यात अनेक राजपूत नेते असले, तरी त्यांच्यामध्ये केंद्रीय मंत्री गजेंद्रसिंह शेखावत, माजी केंद्रीय मंत्री आणि खासदार राज्यवर्धन सिंह राठोड इत्यादी प्रमुख आहेत. पण खासदार दिया कुमारी यांचा मुद्दा वेगळा आहे. राणी गायत्रीदेवींचा वारसाही त्यांच्याकडे आहे. राजपूतांना महत्त्वाची जबाबदारी देऊन भाजप संदेश देऊ शकतो.

हिमाचल प्रदेशमधील विधानसभा निवडणुकीत राजपूत मतांना आकर्षित करण्यासाठी भाजप उमेदवारांच्या समर्थनार्थ प्रचारासाठी दिया कुमारींना मैदानात उतरवून पक्षाने आधीच संदेश दिला होता की, त्यांचा उपयोग राजस्थानच्या राजपूत मत बँकेला जवळ करण्यासाठी केला जाईल. हिमाचल प्रदेशच्या निवडणूक प्रचारात उतरलेल्या राजस्थानच्या भाजप नेत्यांमध्ये त्या एकमेव महिला नेत्या आहेत.

2) महाराणी विरुद्ध महाराणी

भाजपने महाराणी दिया कुमारी यांना मुख्यमंत्रीपदाची उमेदवारी दिल्यास एका महाराणीच्या जागी दुसरी महाराणी घेण्यासारखे होईल. वसुंधरा राजे यांना महाराणी असेही संबोधले जाते. दिया कुमारी या सुद्धा महाराणी आहेत. दोन्ही नेत्या राजपूत आहेत, हा समुदाय भाजपचा पारंपरिक मतदार आहे. त्यामुळे वसुंधरा राजे नाराज झाल्या, तरी पक्षाचे कोणतेही नुकसान होणार नाही, याची खात्री भाजपला असल्याचे दिसत आहे.

या दोन्ही नेत्यांमधील राजकीय वैर कोणापासून लपलेले नाही. वसुंधरा राजे यांनीच एकेकाळी दिया कुमारी यांना राजकारणात प्रवेश मिळवून दिला होता. त्या वेळी दिया कुमारी या जयपूर राजघराण्याची राजकुमारी होती. 2013 च्या विधानसभा निवडणुकीत वसुंधरा यांनी डॉ. किरोरी लाल मीना यांचा पराभव करण्यासाठी सवाई माधोपूर विधानसभा मतदारसंघातून राजकुमारी यांना उमेदवारी देण्याचा निर्णय घेतला.

हेही वाचा >> ‘…तर त्या माणसाला आयुष्यातून उठवायचं?’, ‘मनातील मुख्यमंत्री’वरुन पंकजा मुंडेंचा कोणावर निशाणा?

वसुंधरा राजेंचा बाण निशाण्यावर लागला आणि राजकुमारी दिया यांनी गरिबांच्या झोपडीत स्टोव्ह पेटवून राजकीय संधीचा फायदा घेतला. राजघराणे आणि राज्य सरकार यांच्यातील संपत्तीच्या वादात दोन्ही राण्या आमनेसामने आल्या होत्या. 2018 मध्ये वसुंधरा यांनी दिया कुमारींचे तिकीट कापले होते. ते राणी दिया कुमारींसाठी वरदान ठरले. पक्षाच्या हायकमांडने त्यांना खासदारकीचे तिकीट दिले. तेव्हापासून महाराणीचे नशीब जोरावर आहे.

3) मेवाड जिंकणारा राजस्थानवर करतो राज्य

महाराणी दिया या मेवाडमधील राजसमंदच्या खासदार आहेत. लोकांमध्ये राहून त्यांनी मेवाडमध्ये आपले स्थान निर्माण केले आहे. राजस्थानच्या राजकारणात असे मानले जाते की जो मेवाड जिंकतो तो राजस्थानवर राज्य करतो. महाराणी दिया यांनी खासदार म्हणून आपल्या कामाने मेवाडमधील लोकांची मने जिंकली आहेत.

2013, 2008 आणि 2003 च्या राजस्थान विधानसभा निवडणुकांचे आकडे असे दर्शवतात की मेवाडमध्ये ज्या पक्षाला सर्वाधिक जागा मिळाल्या त्या पक्षाने सरकार स्थापन केले आहे. 2013 मध्ये 28 जागांपैकी भाजपने 25, काँग्रेसने दोन जागा जिंकल्या, भाजपने सरकार स्थापन केले.

तसेच 2008 मध्ये काँग्रेसने 19 जागा जिंकल्या आणि भाजपने 7 जागा जिंकल्या. त्यावेळी काँग्रेसने सरकार स्थापन केले. हाच फॉर्म्युला 2003 मध्येही कामाला आला. 25 जागांपैकी 18 भाजप आणि 5 काँग्रेसने जिंकल्या. भाजपने सरकार स्थापन केले. वर्ष 2018 चे निकाल काहीसे वेगळे होते, जेव्हा भाजपने 15 जागा जिंकल्या आणि कॉंग्रेसने 10 जागा जिंकल्या परंतु भाजप सरकार स्थापन करण्यात अयशस्वी ठरले.

4) स्वच्छ प्रतिमा आणि भाजपच्या हिंदुत्वाला धार देणारी भाषा

महाराणी दिया यांना मुख्यमंत्री बनवून पक्षाचे हायकमांड वसुंधरा यांच्याशी जुळवून घेऊ शकते. असे अनेक प्रसंग घडले आहेत ज्यात पार्टी हायकमांड आणि वसुंधरा यांच्यातील मतभेद चव्हाट्यावर आले आहेत. जयपूरचे राजघराणे कचवाह राजपूतांचे आहे. राणी दिया कुमारी यांनी अनेक वेळा दावा केला आहे की, त्यांचा वंश श्री राम पुत्र कुश यांची 399 वी पिढी आहे.

1971 च्या भारत-पाकिस्तान युद्धात शौर्य दाखविल्याबद्दल पिता भवानी सिंह यांचे स्मरण केले जाते. त्यानंतर त्यांच्या अदम्य साहस आणि शौर्याबद्दल त्यांना महावीर चक्राने सन्मानित करण्यात आले. राणी दिया कुमारी यांचे कुटुंब काँग्रेसचे आहे, पण दिया कुमारी हिंदुत्व आणि राष्ट्रवादावर ठामपणे बोलतात. त्यांनी एकदा ताजमहालवर आपल्या कुटुंबाचा दावा ठोकला होता. ही जागा आमची असल्याचे सिद्ध करणारी कागदपत्रे त्यांच्याकडे असल्याचे त्यांनी सांगितले होते.

आमच्या कुटुंबाचा वाडा आणि जमीन मुघलांच्या काळात ताब्यात घेण्यात आली. महाराणी दिया कुमारी यांच्यावर भ्रष्टाचाराचे कोणतेही आरोप नाहीत आणि एकूणच त्यांची प्रतिमाही स्वच्छ आहे.

5) वसुंधरा यांच्या बंडखोर वृत्तीच्या तुलनेत महाराणी दियांवर पक्ष हायकमांडचा विश्वास

राजस्थानच्या राजकारणात वसुंधरा राजे शिंदे यांच्या बंडखोर वृत्तीमुळे त्यांची पक्षातील स्थान धोक्यात आल्याचे दिसत आहे. अलीकडे विधानसभेचे माजी अध्यक्ष कैलाश मेघवाल यांच्यावरील आरोपांमागेही वसुंधरा यांचा हात असल्याचे बोलले जात होते. याआधीही अनेकवेळा त्यांच्यावर पक्षाच्या बैठकीतून गायब होणे, पक्षाबाहेर फिरणे इत्यादी आरोप झाले आहेत.

हेही वाचा >> MP Election: भाजपचा ‘बंगाल पॅटर्न’! केंद्रीय मंत्री, खासदारांना का दिली विधानसभेची तिकीटं?

हेच कारण आहे की, त्या कधीच पक्ष नेतृत्वाच्या लाडक्या होऊ शकल्या नाही. त्यांच्या दबावाच्या राजकारणामुळे पक्ष सतत अडचणीत आला आहे. याउलट महाराणी दिया कुमारी या सर्वोच्च नेतृत्वाच्या बरोबरीने चालत असून पक्षाचा विश्वास जिंकण्यात त्या यशस्वी झाल्या आहेत.