भाजपने उत्तर प्रदेश जिंकलं, मोदी म्हणतात तसं २०२४ लोकसभेचे निकाल निश्चीत झालेत का?

पाच पैकी चार राज्यांच्या निवडणुकांमध्ये बाजी मारल्यानंतर सध्या भाजपचा आत्मविश्वास चांगलाच दुणावला आहे. निवडणुक निकालानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी या निकालांवरुन २०२४ चं चित्र स्पष्ट होईल असं विधान केलं. मोदींचं हे विधान भाजप कार्यकर्त्यांना आत्मविश्वास देणार असलं तरीही प्रत्यक्षात असं काही होईल हे धरुन चालणं योग्य होणार नाही. राज्यातील निवडणुकांचे निकाल हे देशातील लोकसभा निवडणुकांचं चित्र ठरवू शकत नाहीत.

मी काही दिवसांपूर्वी केलेल्या ट्विटमध्येही हे बोललो होतो. राज्यातील निवडणुकांचे निकाल देशाचं चित्र ठरवू शकत नाहीत याची जाणीव खुद्द मोदींनाही आहे. उहादरण म्हणून २०१२ साली उत्तर प्रदेशात विधानसभा निवडणुकीत समाजवादी पक्षाने बाजी मारली. परंतू त्याच उत्तर प्रदेशात २०१४ लोकसभा निवडणुकीचे निकाल काय होते? २०१७ च्या विधानसभेत तिकडे काय झालं? उत्तर प्रदेशातील जनता ही लोकसभा आणि विधानसभेच्या निवडणुकीसाठी वेगवेगळ्या मुद्द्यांवर मतदान करत असते. त्यामुळे दोन वर्ष हा खूप मोठा कालावधी आहे. २०२४ ची लोकसभा निवडणूक येईपर्यंत जनता कोणत्यातरी वेगळ्या मुद्द्यावरही आपलं मत देऊ शकते.

अनेकांना मी माझ्या ट्विटमध्ये नरेंद्र मोदींना साहेब बोलल्यामुळे आश्चर्य वाटलं, पण माझ्यादृष्टीने हा मुद्दा नाही. असं समजून चाला की ही एका प्रकारची स्पर्धा आहे. ज्यात तुम्ही साखळी फेरीच्या सामन्यात एका संघाला हरवलं आहे. यानंतर अंतिम सामन्यासाठी तोच संघ तुमच्या समोर येणार आहे त्यावेळी साहजिकच तुमचं पारडं हे जड नक्कीच असेल. परंतू अंतिम सामनाही तुम्ही जिंकाल याची खात्री देता येईल का? राजकारणात दोन वर्ष हा खूप मोठा कालावधी असतो. आताच्या घडीला विधानसभा निवडणूक निकालानंतर मोदी जे काही करत आहेत त्यात खरंतर काहीच नवीन नाही, त्यांच्याजागेवर दुसरा कोणी नेता असता तर त्यानेही हेच केलं असतं.

२०२४ च्या लोकसभा निवडणुकांचे निकाल हे आपल्याच बाजने लागतील असा जर कोणी विचार करत असतील तर ते मोठी चूक करतायत. भाजप नेत्यांनी तर असा विचारही करु नये. राजकारणात परिस्थिती बदलायला फार वेळ लागत नाही. उदाहरण म्हणून २०१८ चा कालावधी आठवा. लोकसभा निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर भाजपने मध्य प्रदेश, राजस्थान आणि छत्तीसगढ अशी तीन राज्य गमावली. चार महिन्यांनी लोकसभा निवडणुका लागल्या या तिन्ही राज्यांत भाजप आघाडीवर होती. त्यामुळे राजकारणात तुम्ही कधीही कोणत्याही गोष्टींचा अंदाज बांधू शकत नाही.

साहेबांना हे चांगलंच माहित आहे, त्यात फसू नका! भाजप विजयावर प्रशांत किशोर यांची प्रतिक्रीया

देशात काँग्रेसचं सरकार असताना UPA – 2 च्या सरकारला उतरती कळा लागली ती २०११ च्या सुमारास. त्या काळात तुम्ही भाजपची परिस्थिती आठवून पाहा. आताच्या घडीला काँग्रेसची जी परिस्थिती आहे तीच परिस्थिती भाजपची त्या काळात होती. अडवाणींची जागा घेणारा कोणी नेता भाजपमध्ये येईल की नाही असा प्रश्न पडायचा, पण मोदींनी ते करुन दाखवलं. त्या काळातही महागाई, आर्थिक मंदी, बेरोजगारी अशा अनेक मुद्द्यांनी केंद्र सरकारला घेरलं होतं. दोन वर्षांचा कालावधी याच मुद्द्यांवर केंद्रातल्या भाजप सरकारला अडचणीत आणण्यासाठी पुरेसा आहे असं मला वाटतं. काही दिवसांपूर्वीच कृषी कायद्यांच्या भूमिकेवरुन भाजपला पाठीमागे यायलाच लागलं होतं. २०२४ ला काय होईल किंवा सध्या आपण One Party Democracy कडे वाटचाल करतोय का असा प्रश्न अनेकांच्या मनात येतो. परंतू मला त्यात तथ्य वाटत नाही. सध्याच्या घडीला तुम्ही आपल्या देशाचा विचार केलात तर भाजप ५० टक्के किंवा त्यापेक्षा कमी जागेत सत्तेवर आहे.

काँग्रेसमध्ये मोठ्या बदलाचे संकेत! सोनिया गांधींनी ५ जणांवर सोपवली महत्त्वाची जबाबदारी

ज्यावेळी २०२४ ला केंद्रात काय होईल असा प्रश्न विचारला जातो तेव्हा साहजिकच भाजपला आणि मोदींना तुल्यबळ लढत कोण देईल हा गहनप्रश्न पुढे येतो. यासाठी रणनितीची गरज आहे. निवडणुकीच्या आधी दोन-तीन महिने जागं होऊन भाजपवर टीका करत सुटल्याने काहीही साध्य होणार नाही. यंदाच्या उत्तर प्रदेश निवडणुरीत समाजवादी पक्षाच्या रुपाने लोकांकडे चांगला पर्याय होता, अखिलेश यांच्या नेतृत्वावर विश्वास असणारी जनताही तिकडे आहे. परंतू माझ्या दृष्टीने यंदाच्या निवडणुकीत अखिलेश यांनी केलेली सर्वात मोठी चूक म्हणजे भाजप आणि मोदींवर टीका सोडली तर इतर कोणत्याही मुद्द्यांवर त्यांनी भर दिला नाही, इथेच त्यांची चूक झाली. मोठमोठ्या निवडणुक रॅली म्हणजे प्रचार असं समजू नका. निवडणुकीच्या दोन-तीन महिने आधी रॅलीमध्ये मोदी आणि भाजपवर टीका केल्याने काही साध्य होणार नाहीये. पश्चिम बंगालमध्ये ममता बॅनर्जींनी दोन वर्ष पद्धतशीरपणे कँपेन चालवत भाजपला नेस्तनाबूत केलं.

केंद्रात भाजपला आणि मोदींना आव्हान द्यायचं असेल तर विरोधी पक्षांनी निवडणुकीला एक-दोन महिन्यांचा कार्यक्रम समजू नये. तुम्ही जर असा विचार करुन चालणार असाल तर सर्वकाही समोर येऊन मिळेल अशी आशा धरु नका. होय, भाजपविरुद्ध लढण्यासाठी तुम्हाला नक्कीच चेहऱ्याची गरज लागणार आहे. पण त्यापेक्षाही जास्त गरज विरोधी पक्षाला रणनितीची लागणार आहे. भाजपचे नेते हे २४ तास कँपेन मोडमध्ये असतात. उत्तर प्रदेश जिंकल्यानंतर नरेंद्र मोदी लगेच काही दिवसांत गुजरातमध्ये रोड शो करताना दिसले. दुसरीकडे विरोधक तुम्हाला अजुनही शांत बसताना किंवा मंथन करताना दिसतात. त्यामुळे विरोधी पक्ष जर खरंच हुशार असतील तर त्यांनी आतापासून पुढील निवडणुकांची तयारी करायला हवी. तीन महिने आधी जाग येऊन काहीही साध्य होणार नाही, दरम्यानच्या काळात भाजपने त्यांना जे हवं आहे त्याची तयारी करुन ठेवली असेल.

सध्याच्या घडीला प्रत्येक विरोधी पक्षाने स्वतःच्या संघटनेत महत्वाचे बदल करणं गरजेचं आहे. २०१९ साली झालेल्या पराभवानंतर समाजवादी पक्षाने जर लगेच काम सुरु केलं असतं तर कदाचीत आजचं चित्र वेगळं असतं. तृणमुल काँग्रेसला मे महिन्यात फटका बसला त्यांनी जूनमध्ये कामाला सुरुवात केली. नेत्यांपासून ते तळागाळातील कार्यकर्त्यांपर्यंत त्यांनी सर्व गोष्टींमध्ये बदल केले. त्याचं फळ त्यांना मिळालं. हीच गोष्ट काँग्रेस आणि समाजवादी पक्षालाही लागू होते. गेल्या १५-२० वर्षात काँग्रेसने देशभरात कार्यकर्ता किंवा सदस्य नोंदणी अभियान राबवलेलं नाही. आता हे समजायला तुम्हाला प्रशांत किशोरची गरज नाहीये. जोपर्यंत प्रत्यक्ष मैदानावर काम करणाऱ्या नेत्यांना अधिकार मिळाले नाहीतर तर काँग्रेसमध्ये गांधी अध्यक्ष असोत किंवा मग इतर कोणीही…त्याने काही फरक पडणार नाही.

मला असं नेहमी वाटत आलेलं आहे की आजच्या घडीला जर कोणत्याही स्थानिक पक्षाला केंद्रात भाजपला पर्याय ठरायचं असेल तर त्यांच्याकडे पुढील १० ते १५ वर्षांची रणनिती तयार असणं गरजेचं आहे. काँग्रेस आणि भाजप हे दोनच पक्ष असे आहेत ज्यांची पाळमुळं संपूर्ण देशभरात पसरली आहे. परंतू यासाठी त्यांना अनेक वर्ष कामं करावी लागली. एका रात्रीत कोणत्याही गोष्टी बदलत नाहीत. पंजाबमध्ये आम आदमी पक्षाने मिळवलेलं यश हे त्यांच्या १० वर्षांच्या मेहनतीच्या जोरावर मिळवलं आहे. त्यामुळे याचा अर्थ केजरीवाल राष्ट्रीय राजकारणात मोदींना पर्याय ठरु शकतात असं होणार नाही. त्यामुळे विरोधकांना जर २०२४ मध्ये खरंच काहीतरी बदल घडवायचा असेल तर त्यांनी आतापासूनच तयारीला लागावं नाहीतर…