UPS, NPS आणि OPS मध्ये नेमका फरक काय? एका क्लिकवर वाचा सविस्तर माहिती

तसच देशातील अनेक राज्यांतील जुन्या पेन्शन योजनाही (OPS) संचलित आहेत. त्यामुळे या योजनांमध्ये नेमका काय फरक आहे? असा प्रश्न अनेकांना पडला असेल. या तिन्ही योजनांबाबत तुमचाही गोंधळ उडाला असेल, तर कोणती योजना तुमच्यासाठी चांगली ठरेल, याबाबत जाणून घ्या सविस्तर माहिती. (The Union Cabinet chaired by Prime Minister Narendra Modi took a major decision on Saturday. The Cabinet has approved the Unified Pension Scheme (UPS) for the pension of government employees. This is a new scheme of NDA government)

UPS, NPS आणि OPS मध्ये फरक काय?

१) UPS नुसार केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांना लाभ मिळणार आहे. NPS च्या माध्यमातून खासगी आणि सरकारी असे दोन्ही कर्मचारी खातं उघडू शकतात. 

२) OPS मध्ये पेन्शनसाठी वेतनातून कोणत्याही प्रकारची कपात होत नाही. तर NPS मध्ये वेतनातून १० टक्के (बेसिक+डीए) ची कपात होते. तर UPS मध्ये हीच रक्कम कमी केली जाईल. परंतु, सरकारकडून १८.५ टक्के योगदान दिलं जाईल.

३) OPS मध्ये GPF (Government Provident Fund) ची सुविधा आहे. पण NPS मध्ये ही सुविधा नाही. तर UPS मध्ये निवृत्तीनंतर सर्व रक्कम एकत्रितपणे दिली जाईल.

४) NPS शेअर बाजाराशी जोडलेली योजना आहे. ज्यामध्ये कर दिल्यानंतर निवृत्तीच्या वेळी फक्त ६० टक्के रक्कम एकत्रितपणे आणि उरलेली ४० टक्के रक्कम एन्युटीच्या आधारावर दिली जाते. पण यूपीएस आणि ओपीएस एक सुरक्षित योजना आहे.

हे ही वाचा >> "पंतप्रधानांनी आधी आमच्या दीदींना सुरक्षा द्यावी, नंतर..."; 'लखपती दीदी' मेळाव्यापूर्वी संजय राऊत नेमकं काय म्हणाले?

५) UPS मध्ये निवृत्तीनुसार एक निश्चित पेन्शन दिली जाते. ही पेन्शन १२ महिन्यांच्या सरासरी बेसिक पगाराच्या ५० टक्के असेल. OPS मध्ये निवृत्तीच्या वेळीही निश्चित पेन्शन दिली जाईल. ही पेन्शन अंतिम मूळ वेतनाच्या ५० टक्के असेल. तर NPS मध्ये निवृत्तीच्या वेळी निश्चित पेन्शनची कोणतीच गॅरंटी नसते.

६) OPS मध्ये सहा महिन्यांनंतर मिळणारा महागाई भत्ता (DA) लागू होतं. तर NPS मध्ये ६ महिन्यानंतर मिळणारा महागाई भत्ता लागू होत नाही. तर UPS मध्ये महागाईनुसार (DR) दिला जाईल.

७) निवृत्तीच्या वेळी यूपीएसच्या माध्यमातून ग्रॅच्युएटीशिवाय सर्व रक्कम एकत्रितपणे दिली जाईल. नोकरीदरम्यान निधन झाल्यास कुटुंब पेन्शनचा लाभ OPS आणि NPS च्या माध्यमातून मिळतो. परंतु, NPS द्वारे मिळालेले पैसे सरकारकडे जमा होतात.

९) UPS मध्ये व्याजाला कर लागणार की नाही, हे अजून स्पष्ट झालेलं नाही. तर OPS मध्ये निवृत्तीत GPF च्या व्याजावर कोणत्याही प्रकारचं कर लागत नाही. तर NPS मध्ये शेअर बाजाराच्या आधारावर जे पैसे मिळतील, त्यावर कर द्यावा लागेल.

हे ही वाचा >> Shivshahi Bus Accident: चालकाच्या 'त्या' एका चुकीमुळं शिवशाही बस झाली पलटी, २ जणांचा मृत्यू, २० प्रवासी जखमी

१०) OPS मध्ये निवृत्तीच्या वेळी पेन्शन मिळवण्यासाठी कोणत्याही प्रकारची गुंतवणूक करण्याची आवश्यकता नसते. तर NPS मध्ये निवृत्तीदरम्यान पेन्शन मिळवण्यासाठी NPS फंडातून ४० टक्के पैशांची गुंतवणूक करावी लागते. UPS मध्येही गुंतवणुकीची कोणतीच तरतुद नाही.

११) UPS मध्ये १० वर्षांच्या नोकरीच्या कामानंतर कमीत कमी १० हजार रुपये पेन्शन देण्याची तरतूद आहे.  OPS मध्ये ४० टक्के पेन्शन कम्युटेशनची तरतूद आहे. तर NPS मध्ये अशाप्रकारची कोणतीही तरतूद नाही.

१२) UPS मध्ये आरोग्य सुविधा दिल्या जातील. तर OPS मध्ये निवृत्तीनंतर आरोग्य सुविधा (FMA) दिली जाते. परंतु, NPS मध्ये ही तरतूद नाही.

१३) UPS आणि OPS चा लाभ फक्त सरकारी कर्मचारी घेऊ शकतात. तर NPS मध्ये खासगी, सरकारी कर्मचारी लाभ घेऊ शकतात.