प्रत्येक भारतीयाला सतावणारा प्रश्न... पहलगाममध्ये दहशतवादी हल्ला झाला तिथे Army का नव्हती?

हल्ल्याचं स्वरूप आणि तात्काळ प्रतिसाद

बैसरन व्हॅली, ज्याला ‘मिनी स्वित्झर्लंड’ म्हणूनही ओळखलं जातं, ही पहलगाममधील पर्यटकांचं प्रमुख आकर्षण आहे. हल्ल्याच्या वेळी चार दहशतवाद्यांनी अंदाधुंद गोळीबार केला. प्रत्यक्षदर्शींनुसार, दहशतवाद्यांनी पीडितांचा धर्म विचारून आणि ओळखपत्र तपासून हिंदूंना लक्ष्य केलं. हल्ला इतका अनपेक्षित आणि क्रूर होता की, स्थानिक नागरिक आणि पर्यटकांमध्ये प्रचंड भीती पसरली. हल्ल्यानंतर काही तासांनी केंद्रीय राखीव पोलीस दल (सीआरपीएफ) आणि द्रुत प्रतिसाद पथक (क्यूएटी) घटनास्थळी दाखल झाले. मात्र, तोपर्यंत दहशतवादी पळून जाण्यात यशस्वी झाले होते.

हे ही वाचा>> 'आमच्या समोर 5 जणांना गोळ्या घातल्या, आम्ही घाबरून अजान म्हटली...', पुण्याच्या आसावरी जगदाळेंनी सांगितला थरकाप उडवणार थरार

एक्सवरील अनेक पोस्ट्समध्ये हा मुद्दा तीव्रतेने उपस्थित झाला आहे. एका यूजरने लिहिलं, “पहलगाममधील हल्ल्याच्या ठिकाणी दोन हजारांवर पर्यटक होते, पण सुरक्षेसाठी एकही पोलीस तैनात नव्हता. ही कोणाची चूक?” माजी मेजर जनरल जी. डी. बक्षी यांनीही यावर संताप व्यक्त करत सरकारच्या सैन्य कपातीच्या धोरणावर टीका केली आहे.

सुरक्षा यंत्रणांचा अभाव

पहलगाम हा जम्मू-काश्मीरमधील संवेदनशील आणि दहशतवादी कारवायांसाठी लक्ष्य ठरलेला भाग आहे. तरीही, या हल्ल्याच्या वेळी बैसरन व्हॅलीत कोणत्याही सुरक्षा यंत्रणेची उपस्थिती नसल्याने अनेक प्रश्न निर्माण झाले आहेत

गुप्तचर यंत्रणांचं अपयश: सूत्रांनुसार, हल्ल्यापूर्वी गुप्तचर यंत्रणांना काही संशयास्पद हालचालींची माहिती मिळाली होती. मात्र, ही माहिती तपशीलवार कारवाईत रूपांतरित झाली नाही. गुप्तचर यंत्रणांनी पर्यटनस्थळांवरील संभाव्य धोक्यांचा अंदाज का बांधला नाही, हा प्रश्न कायम आहे.

स्थानिक पोलिसांची अनुपस्थिती: पहलगामसारख्या पर्यटनस्थळी स्थानिक पोलिसांची गस्त आणि तपासणी ही नियमित प्रक्रिया असते. मात्र, हल्ल्याच्या वेळी स्थानिक पोलीस कुठे होते, याबाबत कोणतंही स्पष्ट उत्तर प्रशासनाकडून मिळालेलं नाही.

सैन्याची अनुपस्थिती: जम्मू-काश्मीरमध्ये भारतीय सैन्याची मोठ्या प्रमाणात उपस्थिती आहे. ऑपरेशन रक्षक आणि इतर दहशतवादविरोधी मोहिमांमुळे सैन्याची गस्त आणि तपासणी ही सामान्य बाब आहे. मात्र, बैसरन व्हॅलीसारख्या पर्यटकांनी गजबजलेल्या ठिकाणी सैन्याची अनुपस्थिती आश्चर्यकारक आहे. माजी सैन्य अधिकाऱ्यांनी यावर टीका करत सैन्याच्या तैनाती आणि नियोजनातील त्रुटींवर बोट ठेवलं आहे.

हे ही वाचा>> पहलगाममध्ये हल्ला करणाऱ्या दहशतवाद्यांनी बॅगमध्ये काय आणलेलं? समोर आली मोठी माहिती

पर्यटनस्थळांवरील सुरक्षेची कमतरता: पहलगामसारख्या ठिकाणी पर्यटकांची मोठी गर्दी असते, विशेषत: बर्फ जेव्हा पडतो त्या हंगामात. अशा ठिकाणी दहशतवादी हल्ल्यांचा धोका नेहमीच असतो. तरीही, बैसरन व्हॅलीत सीसीटीव्ही कॅमेरे, सुरक्षा चौक्या किंवा नियमित गस्त यापैकी काहीही नव्हतं. यामुळे दहशतवाद्यांना हल्ला करणं सोपं झालं.

या हल्ल्याने राजकीय वर्तुळातही तीव्र प्रतिक्रिया उमटल्या आहेत. विरोधी पक्षांनी केंद्र सरकारच्या “शून्य सहिष्णुता” धोरणावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केलं आहे. 

सत्ताधारी पक्षाने मात्र दहशतवाद्यांविरुद्ध कठोर कारवाईचं आश्वासन दिलं आहे. गृहमंत्री अमित शाह यांनी श्रीनगरमध्ये उच्चस्तरीय बैठक घेऊन सुरक्षा यंत्रणांना सतर्क राहण्याचे आदेश दिले.

सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या व्हिडिओ आणि फोटोंमुळे नागरिकांमध्ये भीती आणि राग आहे. एका व्हायरल व्हिडिओत एक महिला आपल्या मुलाची जीव वाचविण्याची विनवणी करताना दिसते आहे. अशा दृश्यांनी देशवासीयांचं मन सुन्न झालं आहे.

सरकार आणि सुरक्षा यंत्रणांचं उत्तर

केंद्र सरकारने हल्ल्याची चौकशी राष्ट्रीय तपास यंत्रणेकडे (एनआयए) सोपवली आहे. गृहमंत्रालयाने निवेदन जारी करत, “दहशतवाद्यांना कोणत्याही परिस्थितीत सोडलं जाणार नाही,” असं म्हटलं आहे. स्थानिक प्रशासनाने पहलगाम परिसरात सुरक्षा व्यवस्था कडक केली असून, पर्यटकांना सतर्क राहण्याचं आवाहन केलं आहे.

मात्र, सुरक्षा यंत्रणांनी अद्याप हल्ल्याच्या वेळी सुरक्षा रक्षकांच्या अनुपस्थितीचं स्पष्ट कारण दिलेलं नाही. काही तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे की, पर्यटनस्थळांवरील सुरक्षेचं नियोजन अपुरं आहे आणि गुप्तचर यंत्रणांमधील समन्वयाचा अभाव याला कारणीभूत आहे.

सुरक्षा तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे की, पहलगामसारख्या संवेदनशील ठिकाणी दहशतवादी हल्ल्यांचा धोका नेहमीच असतो. “पर्यटनस्थळांवर सुरक्षा यंत्रणा तैनात करणं कठीण आहे, कारण जास्त सुरक्षा पर्यटकांना असुरक्षिततेची भावना देऊ शकते. पण याचा अर्थ असा नाही की सुरक्षा पूर्णपणे शून्य असावी,” असं एका माजी सैन्य अधिकाऱ्याने सांगितलं. राष्ट्रीय सुरक्षा गार्ड (एनएसजी) सारख्या विशेष युनिट्सचा उपयोग अशा ठिकाणी तात्काळ प्रतिसादासाठी केला जाऊ शकतो, पण स्थानिक पातळीवर पोलीस आणि सैन्याची गस्त आवश्यक आहे.